Λέπρεον Αρχαιολογικός χώρος

Το Λέπρεον βρίσκεται 5 χιλιόμετρα προς τα πάνω από το Θολό, το οποίο είναι στα μέσα του καινούριου δρόμου Πύργου – Κυπαρισσίας, θα συναντήσεις μέσα σε μια οργιώδη βλάστηση από τα πολλά νερά που τρέχουν από παντού, το χωριό Στροβίτσα που τώρα τελευταία το ονόμασαν σε Λέπρεο. Μετά την αρχική διασταύρωση φτάνετε στην είσοδο του χωριού και από εκεί ακριβώς ξεκινάει, αριστερά (βόρεια), ένας τσιμεντόδρομος ο οποίος σας οδηγεί στο χώρο της Ακρόπολης του Αρχαίου Λεπρέου. Ο αρχαιολογικός χώρος βρίσκεται σε ένα ύψωμα με υπέροχη θέα προς τον Κυπαρισσιακό Kόλπο, την οποίαν, αφού απολαύσετε, μπορείτε να δείτε τους πώρινους δωρικούς κίονες και το βωμό στην είσοδο του ναού, που έφερε στο φως ο αρχαιολόγος Ν. Γιαλούρης το 1970. Λίγο πιο ψηλά θα δείτε μέρος από την ελληνική και μακεδονική οχύρωση της πόλης καθώς και μια μισοθαμένη πύλη του τείχους. Στο Λέπρεον υπάρχει ναός της Δήμητρας. Επίσης ναός του Διός Λευκέου ο οποίος δεν υπήρχε όταν πέρασε ο Παυσανίας από εκεί.
Ο ναός της Δήμητρας είναι κτισμένος στο νότιο τμήμα της κλασικής Ακρόπολης του Αρχαίου Λεπρέου, πάνω σε ένα άνδηρο που βρίσκεται στο πιο χαμηλό σημείο αυτής και που εποπτεύει στα δυτικά τη θάλασσα, ενώ στα νότια και ανατολικά την κοιλάδα του ποταμού Νέδα και την οροσειρά με το ναό του Επικούριου Απόλλωνα στις Βάσσες. Μνημονεύεται από τον Παυσανία, ο οποίος αναφέρει πως ήταν κτισμένος από ωμές πλίνθους και πως δεν είχε λατρευτικό άγαλμα.

Ο ναός είναι δωρικός περίπτερος με 6 x 11 κίονες. Έχει πρόναο με κίονες εν παραστάσει, σηκό χωρίς εσωτερική κιονοστοιχία, ενώ δεν υπάρχει οπισθόδομος. Είναι κατασκευασμένος από κογχυλιάτη λίθο, ο οποίος χρησιμοποιήθηκε και για τη νεώτερη φάση του τείχους της πόλης. Από το ναό σώζεται η ευθυντηρία της περίστασης, το θεμέλιο του σηκού και αρκετά αρχιτεκτονικά μέλη (σπόνδυλοι κιόνων, κιονόκρανα, τμήματα του θριγκού). Η είσοδος στο ναό γινόταν από τρία σκαλοπάτια. Οι σπόνδυλοι των κιόνων φέρουν είκοσι ραβδώσεις και μερικοί σώζουν ίχνη λευκού επιχρίσματος. Οι μετόπες ήταν ακόσμητες, ενώ η κεράμωση από πηλό.
Η χρονολόγηση του ναού βασίζεται αποκλειστικά και μόνο στην αρχιτεκτονική του, καθώς δεν είναι γνωστά άλλα ευρήματα. Μπορεί να συγκριθεί με ναούς που βρίσκονται στη γειτονική περιοχή και συγκεκριμένα με το Μητρώο της Ολυμπίας και με το ναό στο Μάζι. Θα πρέπει να χρονολογηθεί στις πρώτες δεκαετίες του 4ου αι. π.Χ.
Την πόλη ίδρυσαν οι απόγονοι των Αργοναυτών, οι Μινύες, όταν διωγμένοι από τη Λήμνο ήρθαν κάποτε στην Τριφυλία, που ζούσαν οι Καύκωνες, και έφτιαξαν κάμποσες πόλεις. Το Λέπρεον ήταν η κυριότερη και οι κάτοικοί του έδωσαν λυσσώδεις μάχες για την ανεξαρτησία της Τριφυλίας από τους Ηλείους κατακτητές. Η Ακρόπολη του Λέπρεου βρισκόταν στα βόρεια του σημερινού χωριού και εκεί υπήρχε και ένας ωραίος δωρικός ναός από πωρόλιθο. Η πόλη πήρε το όνομά της από τον ιδρυτή της, τον Λέπρεο, τον ανηψιό του Αυγεία.

ΚΑΣΤΡΟ ΑΡΧΑΙΟΥ ΛΕΠΡΕΟΥ
Η Ακρόπολη του αρχαίου Λεπρέου είναι μια από τις πιο εντυπωσιακές της Δυτικής Πελοποννήσου και οι ανασκαφές (1853-1940)έφεραν στο φως ευρήματα και μαρτυρίες μέχρι και τους κλασσικούς, ελληνιστικούς και ρωμαϊκούς χρόνους. Ο χώρος του Αρχαίου Λεπρέου ήταν κατοικημένος από την νεολιθική εποχή (6000-2700 π.χ.). Η μεγάλη ακμή εντοπίζεται την περίοδο μετά το 1900 π.χ.. Στα χρόνια του Παυσανία (2ος αιώνας π.χ.) η πόλη είχε παρακμάσει και ο ίδιος αναφέρει «στη δική μου εποχή ούτε κανένα μνήμα επίσημο υπήρχε ούτε κανένα Ιερό εκτός της Δήμητρας αλλά και αυτό φτιαγμένο με ωμές πλίνθες». Πάντως, τα ευρήματα των ανασκαφών στο χώρο του ναού της Δήμητρας είναι εντυπωσιακά. Αξιοσημείωτος είναι ο μύθος του ήρωα Λέπρεου ο οποίος είχε την τόλμη να προκαλέσει τον Ηρακλή σε διαγωνισμό πολυφαγίας και οινοποσίας. Νίκησε τον Ηρακλή και αυτό του έδωσε θάρρος να τον καλέσει σε μονομαχία κατά την οποία έχασε τη ζωή του. Προς τιμή του ο τόπος ονομάστηκε Λέπρεο.

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ
Η Αρχαία Ακρόπολις του Λεπρέου βρίσκεται στις τελευταίες απολήξεις του όρου Μίνθη, βορείως του ποταμού Νέδα. Η μεγάλη στρατηγική της σημασία στην αρχαιότητα οφείλεται στην θέση της, αφού είχε τον έλεγχο των χερσαίων οδών που οδηγούσαν από την Μεσσηνία προς την Ηλεία και από το Ιόνιο προς την Αρκαδία. Γι’ αυτό την διεκδικούσαν κατά περιόδους οι Μεσσήνιοι, οι Λάκωνες και οι Αρκάδες αλλά κυρίως οι Ηλείοι. Υπήρξε η σημαντικότερη πόλη της Τριφυλίας και πρωτοστάτησε στους αγώνες ανεξαρτησίας των Τριφυλιακών πόλεων εναντίον των Ηλείων. «Λεπρεάται μεν εκ της Τριφυλίας μόνοι» συμμετείχαν στη μάχη των Πλαταιών και το όνομά τους γράφτηκε στο βάθρο του αγάλματος του Ολυμπίου Διός.